پرش به محتوا

نقل و انتقال سهام

نقل و انتقال سهام

سهام بی نام نوعی از سهم است که متضمن نام صاحب سهم نیست و یا عبارت « با نام » روی آن قید نشده باشد. این سهام نوعی از سند در وجه حامل است و به راحتی و صرفا با قبض و اقباض برگه سهم قابل انتقال به غیر بوده و تشریفات انتقال سهام با نام را ندارد. بنابراین دارنده برگه این نوع سهام مالک آن شناخته می‌گردد مگر در صورتی که خلاف این امر ثابت شود. در صورت مفقود شدن یا به سرقت رفتن اسناد سهام بی نام مفاد قانون تجارت درباره اسناد در وجه حامل شامل این اسناد می شود.

مدت زمان ثبتمدارک مورد نیازحدود هزینه
10 روز کاریمدارک شناساییاستعلام هزینه

انتقال سهام بانام

انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبتِ سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال‎ دهنده یا وکیل یا نماینده‎ی قانونی او باید این انتقال را در دفتر مزبور امضا کند. در موردی که تمام مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال‎گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال‎گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. بنابراین انتقال‎گیرنده مسئول پرداخت بقیه مبلغ اسمی سهام خواهد بود و انتقال‎دهنده مسئولیتی ندارد. هرگونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق انجام گیرد از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است. (ماده ۴۰ ل.ق)

انتقال سهام بی ‎نام

سهام بی ‎نام به ‎صورت سند در وجه حامل تنظیم می‎‎شود و مالک این‎گونه سهام شخصی است که آن را در اختیار دارد. نقل و انتقال سهام بی‎نام با قبض و اقباض انجام می‎شود و نیاز به انجام تشریفات به‎خصوصی ندارد. (ماده۳۹ ل.ق) برابر ماده۳۰ ل.ق نقل و انتقال گواهینامه موقت سهم نیز پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم، با قبض و اقباض انجام می‎گیرد.

انتقال قهری سهام

انتقال قهری عبارت است از انتقال اموال به دیگری بنا به سببی که ناشی از اراده و توافق طرفین نباشد مانند فوت شخص که موجب انتقال قهری اموال متوفی به ورثه می‎گردد. بنابراین ورثه شخص سهامدار پس از فوت او به قائم‎مقامی از متوفی، جزو سهامداران شرکت می‎شوند و دارای همان حقوقی که متوفی در شرکت داشت، مانند حق دادن رأی و حق دریافت سود، می‎باشند.

سهام غیر قابل انتقال

مدیران باید تعداد سهامی را که اساسنامه شرکت مقرر کرده است دارا باشند. این تعداد سهام نباید از تعداد سهامی که بموجب اساسنامه جهت دادن رای در مجامع عمومی لازم است کمتر باشد. این سهام برای تضمین خساراتی است که ممکن است از تقصیرات مدیران منفرداً یا مشترکاً بر شرکت وارد شود. سهام مذکور بانام است و قابل انتقال نیست و تا زمانیکه مدیری مفاصاحساب دوره تصدی خود در شرکت را دریافت ننموده است سهام مذکور در صندوق شرکت بعنوان وثیقه باقی خواهد ماند. (ماده۱۱۴ ل.ق)
اگر یکی از مدیران بخواهد قبل از تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی، کلیه سهام خود را به دیگری انتقال دهد، می‎بایست از او سلب سِمَت شده باشد. بنابراین در این حالت، مدیر باید از مدیریت استعفا دهد و جانشین او برابر مواد۱۱۲ و ۱۱۳ ل.ق از سوی هیأت‎مدیره یا مجمع عمومی عادی انتخاب می‎گردد.

تبدیل سهام با نام و بی نام به یکدیگر:

پس از تشکیل شرکت و شروع به عملیات ممکن است نظر به مصالحی سهام با نام و بی نام به یکدیگر تبدیل شوند. این تبدیل به شرطی پذیرفته می شود که اساسنامه شرکت اجازه آن را داده باشد و الا مجمع عمومی فوق العاده اساسنامه را تغییر داده و اجازه تبدیل را در اساسنامه می گنجاند.

تبدیل سهام با نام به بی نام:

تبدیل سهام با نام به بی نام موقعی اتفاق می افتد که شرکت به علت عدم تاییدیه قیمت سهام ناچار بوده سهام با نام منتشر نماید و بعداً که تمام آن پرداخت شد ، برای تسهیل در فروش سهام ، قصد دارد سهام با نام خود را به بی نام تبدیل نماید برای این که تمام دارندگان سهم از تصمیم شرکت مطلع شوند باید این تصمیم فقط در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن منتشر می شود درج و مهلتی کمتر از دو ماه نباشد به صاحبان سهام داده شود تا برای تبدیل سهام خود به مرکز شرکت مراجعه کنند.

پس از انقضای مهلت مذکور برابر تعداد سهامی که تبدیل نشده است سهام بی نام صادر شده و در مرکز شرکت نگاه داری شود تا هر موقع که دارندگان سهام با نام مراجعه نمودند سهام با نام آنان اخذ و باطل و سهام بی نام به آنها داده شود.

تبدیل سهام بی نام به با نام:

زمانی که شرکت بخواهد به جهت مصالح اقتصادی ، شرکاء خود را بشناسد ، می تواند سهام بی نام را که معلوم نیست در دست چه اشخاصی است به سهام با نام تبدیل کند . چون این قبیل سهام در دست اشخاص متفرقه بوده و شرکت از هویت و محل اقامت آنها اطلاع ندارد . قانون تشریفات و مهلت بیشتری به جت آن قائل شده است تا حقی از کسی ضایع نشود.

در این مورد به موجب ماده 44 باید مراتب در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد سه نوبت هر یک به فاصله پنج روز منتشر و مهلتی که کمتر از یک شش ماه از تاریخ اولین انتشار آگهی نباشد به صاحبان سهام داده شود تا برای تبدیل سهام خود به مرکز شرکت مراجعه کنند . در آگهی تصریح خواهد شد که پس از انقضای مهلت مزبور کلیه سهام بی نام شرکت باطل شده تلقی می گردد.

مسلم است در صورتی مراجعه دارندگان سهام بی نام ورقه سهم آنها باطل شده و شرکت باید سهام جدیدی با نام صادر کند و سپس در مورد شرکت های سهامی عام باید سهام مزبور را در بورس اوراق بهادار و در صورتی که در بورس پذیرفته نشود و یا این که سهام مربوط به شرکت های سهامی خاص باشد از طریق حراج فروخته شود.

آگهی حراج نیز به موجب ماده 45 حداکثر تا یک ماه پس از انقضای مهلت شش ماه مذکور فقط یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشاری که اگهی های مربوط به شرکت در آن منتشر می شود منتشر خواهد شد. فاصله بین آگهی و تاریخ حراج حداقل ده روز و حداکثر یک ماه خواهد بود . در صورتی که در تاریخ تعیین شده تمام یاقسمتی از سهام به فروش نرسد حراج تا دو نوبت طبق شرایط مندرج در این ماده تجدید خواهد شد.

اگر مقداری از سهام مزبور پس از تجدید حراج فروش نرفت سهام با نام مزبور در شرکت باقی بماند تا هر موقع دارندگان سهام بی نام مراجعه کردند و خسارت های مربوطه را پرداختند به آنان داده شود.

تبدیل سهام با نام به سهام بی نام

برای تبدیل سهام با نام به بی نام یا باید روش تغییر نوع سهام قبلا در اساسنامه شرکت ذکر شده باشد، یا با رأی سهامداران شرکت در مجمع عمومی فوق العاده شرکت به انجام این کار رأی داده شود و روشهای انجام آن مشخص شود و مسلم است که شرایط مذکور در مواد 47 تا 49 لایحه قانون تجارت سال 47 بایستی در روشهایی که مقرر می گردد رعایت گردد در غیر اینصورت اقدامات شرکت معتبر نخواهد بود.

• سهام بی نام

ماده 30 لایحه قانونی 1347 در مورد سهام بی نام مقرر می دارد: « مادامی که تمام مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده صدور ورقه سهم بی‌نام یا گواهینامه موقت بی‌نام ممنوع است. به تعهد کننده اینگونه سهام گواهینامه موقت بانام داده خواهد شد که نقل و انتقال آن تابع مقررات مربوط به نقل و انتقال سهام بانام است.» بنابراین مطابق این ماده نتیجه گرفته می شود:
الف- پرداخت مبالغ پرداخت نشده سهام بی نام با صدور گواهینامه موقت با نام تضمین شده است… اگرنه شرکت در موقع وصول مبالغ پرداخت نشده سهام بی نام دچار مشکل می شد، چون صاحب سهام که وظیفه پرداخت مبلغ سهام را دارد مشخص نبود.
ب- شرکت اجازه ندارد در ابتدای انتشار، سهام را به صورت بی نام منتشر کند حتی در صورتیکه در زمان پذیره نویسی پذیره نویس اقدام به امضای ورقه تعهد سهام بی نام نموده و اقدام به خرید سهام کرده باشد. بنابراین اگر شرکتی سهام بی نام صادر کند تا زمانی که تمام مبلغ اسمی سهام پرداخت نشود سهام شرکت به حال تعلیق خواهد بود.
به همین جهت گواهی سهام با نام در حکم سهام بی نام است و از منظر مالیاتی طبق ماده 48 قانون مالیاتهای مستقیم سال 66 شامل مقررات سهام بی نام است.
با توجه به اینکه شخصی که تعهد به خرید سهم بی نام نموده است متعهد به پرداخت مبلغ اسمی آن است، اگر قبل از پرداخت تمام مبلغ اسمی سهم خود آن را به غیر منتقل کند بعد از اینکه انتقال انجام گرفت شخصی که خریدار سهم و صاحب جدید سهام است مطابق ماده 34 لایحه قانونی سال 1347 مسئول پرداخت باقی مبلغ اسمی آن خواهد بود و می تواند حق خود را از فروشنده سهام بی نامی که همه مبلغ آن تأدیه نشده از مراجع قضایی پیگیری نموده تا بر اساس ماده 244 لایحه قانونی 1347 تحت تعقیب کیفری قرار گیرد:
« اشخاص زیر به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال، یا به جزای نقدی از پنجاه هزار ريال تا پانصد هزار ريال، یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد: …
2- هر کس سهم بی نام را قبل از آن که تمام مبلغ اسمی آن پرداخت شده باشد، صادر کند و یا بفروشد، یا به معرض فروش گذارد. »

تبدیل سهام بی نام به سهام با نام

مفادی که به روش تغییر سهام از بی نام به با نام اشاره می کنند بدین شرح هستند:
1- ماده 44 « در مورد تبدیل سهام بی نام به سهام با نام باید مراتب در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به به شرکت در آن نشر می گردد سه نوبت هر یک به فاصله پنج روز منتشر و مهلتی که کمتر از شش ماه از تاریخ اولین آگهی نباشد به صاحبان سهام داده شود تا برای تبدیل سهام خود به مرکز شرکت مراجعه کنند. در آگهی تصریح خواهد شد که پس از انقضای مهلت مزبور کلیه سهام بی نام شرکت باطل شده تلقی می گردد. »
2- ماده 45: « سهام بی نامی که ظرف مهلت مذکور در ماده 44 برای تبدیل به سهام بانام به مرکز شرکت تسلیم نشده باشد باطل شده محسوب و برابر تعداد آن سهام با نام صادر و توسط شرکت در صورتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشد از طریق بورس وگرنه از طریق حراج فروخته خواهد شد. آگهی حراج حداکثر تا یک ماه پس از انقضای مهلت شش ماه مذکور فقط یک نوبت در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن منتشر می گردد منتشر خواهد شد. فاصله بین آگهی و تاریخ حراج حداقل ده روز و حداکثر یک ماه خواهد بود. در صورتی که در تاریخ تعیین شده تمام یا قسمتی از سهام به فروش نرسد حراج تا دو نوبت طبق شرایط مندرج در این ماده تجدید خواهد شد. »
3- ماده 46: از حاصل فروش سهامی که بر طبق ماده 45 فروخته می شود بدوا هزینه های مترتبه از قبیل هزینه آگهی حراج یا حق الزحمه کارگزار بورس کسر و مازاد آن توسط شرکت در حساب بانکی بهره دار سپرده می‌شود. در صورتی که ظرف ده سال از تاریخ فروش، سهام باطل شده به شرکت مسترد شود مبلغ سپرده و بهره مربوطه به دستور شرکت از طرف بانک به مالک سهم پرداخت می شود. پس از انقضای ده سال باقیمانده وجوه در حکم مال بلاصاحب بوده و باید از طرف بانک و با اطلاع دادستان شهرستان به خزانه دولت منتقل گردد.
تبصره – در مورد مواد 45 و 46 هرگاه پس از تجدید حراج مقداری از سهام به فروش نرسد صاحبان سهام بی نام که به شرکت مراجعه می کنند به ترتیب مراجعه به شرکت اختیار خواهند داشت از خالص حاصل فروش سهامی که فروخته شده به نسبت سهام بی نامی که در دست دارند وجه نقد دریافت کنند و یا آن که برابر تعداد سهام بی نام خود سهام با نام تحصیل نمایند و این ترتیب تا وقتی که وجه نقد و سهم فروخته نشده هر دو در اختیار شرکت قرار دارد رعایت خواهد شد.
4- ماده 48: پس از تبدیل کلیه سهام بی‌نام به سهام با‌نام و یا تبدیل سهام با‌نام به سهام بی‌نام و یا حسب مورد پس از گذشتن هر یک از مهلت‌های مذکور در مواد 44 و 47 شرکت باید مرجع ثبت شرکتها را از تبدیل سهام خود کتبا مطلع سازد تا مراتب طبق مقررات به ثبت رسیده و برای اطلاع عموم آگهی شود.
5- ماده 49: دارندگان سهامی که بر طبق مواد فوق سهام خود را تعویض ننموده باشند نسبت به آن سهام حق حضور و رأی در مجامع عمومی صاحبان سهام را نخواهند داشت.
6- ماده 50: در مورد تعویض گواهینامه موقت سهام با‌نام یا بی‌نام بر طبق مفاد مواد 47 و 49 عمل خواهد شد.
بنابر مفاد مذکور مراحل تبدیل سهام بی‌نام به با‌نام بدین ترتیب خواهد بود.
الف- مراجعه به شرکت برای تبدیل سهام در مهلت تعیین شده
ب- ابطال سهام بی نامی که در مهلت تعیین شده به شرکت مراجعه ننموده و به همان میزان صادر نمودن سهام با‌نام.
ج- فروش سهام با‌نامی که به جای سهام بی‌نام ابطال شده صادر شده است.
د. پس از کسر هزینه ها مبلغ مازاد حاصل از فروش سهام با نام در یک حساب بهره دار بانکی به نام شرکت سپرده گذاری می شود.
ه. منتقل نمودن مازاد به دست آمده از فروش سهامی که به جای سهام بی‌نام ابطالی صادر شده به خزانه دولت، پس از طی مدت زمان ده سال و در صورت مراجعه ننمودن صاحبان سهام‌ بی‌نام ابطال شده.
و. امکان واگذاری سهام با‌نامی که به جای سهام بی نام ابطالی جایگزین شده است.
ه. ممنوعیت از حق حضور و رای در مجامع برای صاحبان سهام بی نامی که در مهلت تعیین شده مراجعه ننموده اند.
ی. اطلاع رسانی به مرجع ثبت شرکتها درباره تبدیل سهام بی‌نام به سهام با‌نام

امتیاز ۵ از ۵ – ۱ رای
در حال ثبت رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *